شهزاد محمدیان
لوپوس اریتماتوس سیستمیک که معمولا با عنوان لوپوس شناخته می شود یک بیماری خودایمنی مزمن می باشد که در زنان سنین باروری بیش ترین شیوع را دارد.
چندین عامل با هم در ایجاد این بیماری نقش دارند. از عوامل تاثیرگذار می توان به ژن ها و عوامل محیطی همچون عفونت ها، هورمون ها و داروها اشاره کرد. علایم رایج این بیماری شامل خستگی شدید، مفاصل دردناک و متورم، درد ماهیچه ای، حساسیت به نور خورشید، تب، مشکلات پوستی و کلیوی می باشد.
علائم این بیماری می تواند در کل بدن یا در اندام هایی خاص بروز کند. در اکثر افراد لوپوس یک بیماری خفیف است که فقط بعضی اندام ها را درگیر می کند. از آن جایی که عفونت باعث حمله لوپوس در این افراد می شود باید از ابتلا به عفونت پیشگیری کرد.
استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از مشکلات پوستی توصیه می شود. درمان این بیماری شامل استفاده از داروهای تجویزی، محافظت در برابر آفتاب، رژیم غذایی، ترک سیگار و ورزش است.
به نظر می رسد افراد مبتلا به لوپوس دریافت بالاتری از کربوهیدرات و دریافت پایین تری از فیبر رژیمی و اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ دارند که باعث بدتر شدن بیماری می شود.
تغذیه صحیح نقش مهمی در پیشگیری از التهاب و بهبود علائم بیماری لوپوس دارد. مکمل روغن ماهی ممکن است برای این افراد مفید باشد. ماهی که یک منبع غنی اسیدهای چرب امگا ۳ می باشد باید در رژیم غذایی این افراد وجود داشته باشد. گردو، بذرک و کدو تنبل نیز حاوی امگا ۳ می باشند.
همچنین رژیم غذایی باید شامل انرژی کافی، غذاهای متنوع و تازه و عاری از غذاهای فرآوری شده و فست فود ها باشد.
رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات (به استثنای سیب زمینی و پیاز)، به خصوص شامل میوه و سبزیجاتی که آنتی اکسیدان های بیش تری دارند مانند سبزیجات رنگی، توت ها، گوجه فرنگی، پرتقال و میوه های زرد توصیه می شود.
همچنین رژیم غذایی باید غنی از غذاهای پروتئینی مانند مرغ، ماهی، حبوبات و محدود از نظر گوشت قرمز باشد. مصرف غلات کامل (سبوس دار) و کاهش مصرف نان و برنج سفید، پاستا و شیرینی جات توصیه می شود.
داشتن یک رژیم غذایی فاقد چربی یا با چربی بسیار اندک برای افراد مبتلا به لوپوس مناسب نمی باشد. در این افراد نوع چربی دریافتی اهمیت دارد و باید از منابع اسیدهای چرب امگا ۳، روغن زیتون، کانولا و مغزها باشد و مصرف چربی های حیوانی مانند کره و خامه باید محدود شود. استفاده از ادویه جاتی مانند زنجبیل، رزماری، کاری و زردچوبه در غذا مفید است.
همچنین باید از مصرف زیاد غذاهای حاوی قند یا نشاسته زیاد مانند نان و برنج در یک وعده خودداری شود. وزن بدن نیز باید در محدوده نرمال حفظ شود.
به دلیل عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها، این افراد باید از مصرف زیاد نمک پرهیز نمایند. همچنین غذاهای غنی از پتاسیم و کلسیم و مکمل ویتامین دی مصرف نمایند.
از منابع غذایی کلسیم می توان به لبنیات کم چرب، انجیر، کلم پیچ، کلم بروکلی و بروکسل، ارده، بادام، حبوبات (از جمله لوبیای سویا)، میوه های خشک (مانند کشمش، آلو و زردآلو خشک)، پرتقال و بامیه اشاره کرد. در صورت نیاز باید تحت نظر متخصص تغذیه یا پزشک مکمل کلسیم مصرف شود. از غذاهای غنی از پتاسیم می توان به پرتقال، گریپ فروت، موز، طالبی، اسفناج، قارچ و میوه های خشکی مانند آلو، خرما و کشمش اشاره نمود.
ویتامین C ممکن است از فعال شدن این بیماری جلوگیری کند. بنابراین منابع آن مانند مرکبات، توت ها، هندوانه، خربزه، کلم بروکلی، گل کلم، سبزیجات سبز، فلفل دلمه ای، اسفناج و گوجه فرنگی در رژیم غذایی گنجانده شود. مصرف روزانه یک عدد مکمل مولتی ویتامین مینرال توصیه می شود.
در صورت تب، مایعات و غذای کافی دریافت کنند و در صورت عدم تحمل گلوتن باید یک رژیم عاری از گلوتن داشته باشند. اگر بیماری به کلیه آسیب زده باشد این افراد باید رژیم غذایی مخصوص بیماران کلیوی دریافت نمایند.
