بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
به نوعی مشکل در تغذیه که وزن به طور غیرطبیعی پایین می‌آید و فرد استرس و اضطراب زیادی از افزایش وزن دارد را آنورکسیا یا بی‌اشتهایی عصبی می‌گویند. این بیماری که این روز ها به خصوص در میان خانم‌ها رایج شده است در آن فرد به کنترل وزن و حفظ اندامش بسیار زیاد اهمیت می‌دهد. و برای کاهش وزن با روش‌های فراوان و تلاش‌های زیاد جان خود را نیز به خطر می اندازد. افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی با محدود کردن غذای خود سعی می‌کنند از افزایش وزن خود جلوگیری کنند و یا به روند کاهش وزن خود ادامه دهند.
این افراد بعد از خوردن غذا سعی می کنند با استفراغ و یا ملین‌ها و قرص‌های چربی‌سوز و ادرار آور میزان کالری را که مصرف می‌کنند را کنترل کنند. همچنین احتمال دارد فرد با انجام ورزش‌های شدید اقدام به لاغری کند.
در بی اشتهایی عصبی مهم نیست که فرد چه مقدار لاغر شده است زیرا او همیشه از افزایش وزن و چاقی ترس دارد. بی‌اشتهایی عصبی روشی بسیار نادرست و ناسالم و در برخی موارد خطرناک است و فرد تلاش می‌کند با مشکلات احساسی خود کنار بیاید. وقتی فرد دچار آنورکسیا می‌شود لاغری را با ارزش‌ترین چیز در خود می‌داند.
این بیماری مانند سایر بیماری‌های تغذیه زندگی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و مبارزه با آن احتمال دارد کمی مشکل باشد. شما می‌توانید با مراجعه به پزشک متخصص با این بیماری مبارزه کنید و از خطرات احتمالی آن جلوگیری نمایید.
علائم بی‌اشتهایی عصبی
حالت‌های عصبی و نشانه‌های فیزیکی با گرسنگی کشیدن فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این بیماری شامل اختلالات رفتاری و احساسی همچون درک نکردن صحیح وزن و ترس بسیار زیاد از افزایش وزن و چاق شدن می‌شود.
تشخیص علائم بی اشتهایی عصبی بسیار دشوار است چون ممکن است فرد خیلی لاغر نباشد پس بهتر است با مراجعه به پزشک بیماری را به صورت صحیح درمان کنیم. افرادی که دچار این بیماری می‌شوند اکثرا لاغری و تغذیه نادرست و مشکلات جسمی خود را انکار و پنهان می‌کنند. در ادامه ما چند علائم مهم و اصلی را برای شما ذکر می کنیم.
علائم فیزیکی بی‌اشتهایی عصبی
- پایین آمدن وزن و نداشتن هیچ گونه افزایش وزنی
- لاغری
- فشار خون غیر معمول
- بی حالی
- اختلال در خواب
- سرگیجه و یا از هوش رفتن
- کبود شدن انگشتان
- موهای ضعیف و ریزش مو
- موهای زائد کرکی در بدن
- اختلال در قاعدگی و پریود نامنظم خانم‌ها
- یبوست و گرفتگی عضلات شکم
- خشکی و زردی پوست
- عدم مقاومت در سرما
- ضربان قلبی نامنظم
- کاهش فشار خون
- خشک شدن آب بدن
- ورم دست و پا
- خرابی دندان‌ها
- پینه در زانوها که به علت استفراغ عمدی است
در تعدادی از افرادی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند همچون افرادی که پرخوری عصبی دارند استفراغ می‌کنند. با این تفاوت که در آنها وزن بالا می‌رود و در افرادی که آنورکسیا دارند وزن کاهش می‌یابد.
علائم احساسی و رفتاری بی‌اشتهایی عصبی
- کاهش شدید غذا به وسیله رژیم‌های لاغری
- حرکات ورزشی خیلی شدید
- زیاد خوردن غذا و اجبار کردن خود برای بالا آوردن غذا
- تمایل دارند که برای دیگران غذا بپزند اما خود میل نکنند
- کاهش وعده‌های غذایی روزانه و خودداری از خوردن غذا
- انکار کردن گرسنگی و بهانه‌های متعدد برای نخوردن غذا
- فقط غذاهایی کم چربی و کم کالری به مقداری کم می‌خورند
- حرکات خاصی پس از غذا خوردن انجام می‌دهند مثل بیرون ریختن غذا از دهان پس از جویدن
- در مکان‌های عمومی از خوردن غذا پرهیز می‌کنند
- درباره میزان غذایی که خورده‌اند، دروغ می‌گویند
- دائم خود را وزن می‌کنند زیرا از افزایش وزن ترس دارند
- خود را دائما در آیینه بررسی می‌کنند
- از چاق بودن خود همیشه شکایت دارند و به دنبال راهی برای لاغری هستند
- لباس‌های زیادی می پوشند تا خود را بپوشانند
- بی‌احساس و عصبی هستند
- از اجتماع دوری می‌کنند
- تأثیر پذیرند
- در خواب اختلال دارند
- میل جنسی در آنها کاهش می یابد.
عوامل خطرناک در ابتلا به بی اشتهایی عصبی
- ژنتیک
اگر برخی از ژن‌های خاص دچار تغییر شوند خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد. افرادی که خانواده فردی دچار به این بیماری بوده باشد بیشتر در معرض خطر قرار دارد.
- گرفتن رژیم‌های سخت و نادرست
یکی از عواملی که خطر مبتلا شدن به این بیماری را افزایش می‌دهد، رژیم گرفتن است. تحقیقات ثابت کرده است بسیاری از علائم این بیماری همان علائم گرسنگی کشیدن هستند. گرسنگی مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خلق‌وخوی فرد را تغییر می‌دهد، تمرکز کردن را مشکل می‌کند و باعث ایجاد استرس و کاهش اشتها می‌شود. هنگامی که گرسنگی عملکرد مغز را تغییر دهد انسان دچار عادت‌های غذایی نادرست می‌شود.
- تغییر
در برخی مواقع تحول باعث ایجاد استرس احساسی می‌شود و خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. این تغییر ممکن است در خانه و یا مدرسه و یا به دلیل از دست دادن یک عزیز ایجاد شود.
عوارض بی اشتهایی عصبی
این بیماری مشکلات زیادی را به وجود می آورد. در موارد خیلی شدید می تواند باعث مرگ ناگهانی شود. مرگ میتواند در افرادی که خیلی لاغر نیستند نیز عمل کند و دلیل این اتفاق ضربان قلبی نامنظم است. چند عوارض دیگر این بیماری در ادامه ذکر می کنیم.
- کم خونی
- اختلالات قلبی
- افزایش پوکی استخوان
- کاهش عضلات
- اختلال در دستگاه گوارش مانند یبوست و حالت تهوع
- اختلالات کلیوی
اگر فرد مبتلا دچار سوء تغذیه شود کلیه اعضای بدن مثل مغز و قلب آسیب می‌بیند. احتمال دارد این آسیب کاملا بهبود نیابد. افرادی که بی‌اشتهایی عصبی دارند علاوه بر مشکلات جسمی به مشکلات روانی نیز دچار می‌شود همانند:
- افسردگی، استرس و تغییر در خلق و خو
- استعمال مواد مخدر و مصرف الکل
- خودکشی و یا آسیب رساندن به خود
راههای درمان بی‌اشتهایی عصبی
- عادت‌های غذایی سالم و تفکری درست درباره وزن را آموزش ببینیم.
- این فکر را که لاغری سبب شادی و نشاط شما می‌شود را رها کنید.
- آگاهی خود را درباره ی بیماری آنورکسیا و دیگر اختلالات تغذیه افزایش دهید.
- فراموش نکنید که لاغری نشانه موفقیت و ارزشمند بودن و افزایش وزن دلیل بر ضعف افراد نیست.
- انواع غذاها را مصرف کنید زیرا بدن سالم به همه غذاها نیاز دارد.
- خود و دیگران را بر اساس چاقی و لاغری قضاوت نکنید و فراموش نکنید وزن نشانه شخصیت افراد نیست.
- تبلیغات رسانه‌ها را که شما را تشویق به لاغری می‌کند، دنبال نکنید و اجازه ندهید چیزی حس بدی در مورد بدنتان به شما انتقال دهد.
- بر اساس استعدادهایتان به خود ارزش دهید نه بر حسب وزن بدنتان.
تهیه کننده گان: دکتر شهزاد محمدیان متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا
زهرا نگهبان کارشناس ارشد تغذیه ورزشی