ساییدگی مفصل زانو
ساییدگی یا آرتروز زانو
آرتروز زانو زمانی اتفاق می افتد که غضروف مفصل زانو تخریب می شود و استخوان ها به هم ساییده می شوند. اصطکاک باعث می شود زانو ها دردناک، سفت و گاهی متورم شوند. درمان های زیادی برای کاهش سرعت پیشرفت این بیماری و کاهش علائم وجود دارد. جراحی یک گزینه برای اشکال شدیدتر آرتروز است.
غضروف مفصلی، بافت انعطاف پذیر و سفت در انتهای استخوان هاست که امکان خم شدن و حرکت مفصل را می دهد. غضروف مانند ضربه گیر ماشین است که در برابر ضربه و تکان از مفصل محافظت می کند.
آرتروز زانو بسیار شایع است. تقریباً 46 درصد از افراد در طول زندگی خود به ساییدگی زانو مبتلا می شوند.
زنان بیشتر از مردان و اکثر افراد پس از 40 سالگی به این عارضه مبتلا می شوند. اما عوامل دیگری مانند آسیب یا ژنتیک می توانند باعث بروز زودتر ساییدگی شوند.
زانو درد شایع ترین علامت آرتروز در زانو است که دویدن، بالا رفتن از پله ها یا زانو زدن را دردناک می کند. همچنین می تواند باعث شود زانو ها سفت یا متورم شوند. با گذشت زمان، آرتروز زانو می تواند شکل مفصل زانو را تغییر دهد و باعث شود مفصل ناپایدار شود و در موارد شدید زانوی پرانتزی ایجاد شود.
علل ساییدگی زانو
عواملی مانند سن، آسیب، چاقی، و برخی شرایط پزشکی می توانند خطر ساییدگی زانو را افزایش دهند.
- اگر شاخص توده بدنی (BMI) شما 30 یا بیشتر باشد اضافه وزن و چاقی دارید، احتمال ابتلا به آرتروز زانو هفت برابر بیشتر از افرادی است که BMI کمتری دارند.
- زانو آسیب دیده
- در محل کار یا ورزش به زانو فشار وارد می کنید.
- استخوان ها یا مفاصل کج هستند، مانند زانوهای پرانتزی.
بطور کلی عوامل موثر در ساییدگی زانو شامل مارد زیر هستند :
- استفاده بیش از حد از مفصل زانو از طریق فعالیت های تکراری مانند دویدن، دوچرخه سواری یا ورزش
- چاقی و اضافه وزن که به زانوها فشار وارد می کند.
- وضعیت نامناسب زانو در حین ورزش، کار و زندگی
- عدم قدرت عضلانی در پاها و هسته مرکزی برای حمایت از زانو
- آسیب یا ضربه قبلی به مفصل زانو
- عوامل ژنتیکی یا شرایط زمینه ای موثر بر زانو
- ساییدگی ناشی از افزایش سن در غضروف و رباط های زانو
- زمان استراحت و ریکاوری ناکافی بین فعالیت های بدنی
علائم ساییدگی مفصل زانو
زانو درد شایع ترین علامت آرتروز در زانو است. ممکن است وقتی زانو را حرکت می دهید یا حتی در حالتی که می نشینید، درد داشته باشد.
- زانو سفت می شود، به خصوص زمانی که بلند می شوید یا زمانی که برای مدت طولانی نشسته اید.
- زانو متورم یا پف کرده به نظر می رسد.
- هنگامی که زانو را حرکت می دهید، صدای ترک خوردن یا ساییدن می شنوید.
- احساس ضعف یا خالی کردن در ناحیه زانو
- ممکن است زانو قفل شود یا احساس کنید که گیر کرده است.
- زانوی پرانتزی
تشخیص
پزشک متخصص زانو یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد. معاینه فیزیکی ممکن است شامل بررسی هایی برای دیدن موارد زیر باشد.
- اگر ناحیه مفصل زانو قرمز یا دردناک است.
- اگر نشانه ای وجود دارد که زانو آسیب دیده است.
- چقدر می توانید زانو را حرکت دهید.
- احساس می کنید زانو شل شده، که به معنی بی ثباتی مفصل است
- نحوه راه رفتن، در صورت داشتن مشکل در راه رفتن که روی زانو تأثیر می گذارد.
- مشاهده و معاینه تورم زانو
آزمایشات و تصویر برداری پزشکی
- اشعه ایکس
- ام آر آی
- آزمایشات خون
- بررسی آب مفصل زانو یا آسپیراسیون مفصل
درمان ساییدگی زانو
درمان ساییدگی زانو ممکن است شامل درمان های غیر جراحی، تزریق و جراحی باشد. به طور معمول، پزشکان قبل از توصیه به جراحی، درمان های غیرجراحی را امتحان می کنند.
درمان های غیر جراحی
- استفاده از مسکن یا داروی آرتروز
- فیزیوتراپی
- حفظ وزن سالم
- استفاده از زانو بند
- استفاده از کفی یا کفش مناسب
- تزریق کورتون به زانو
درمان های جراحی
- پیوند غضروف
- استئوتومی زانو
- تعویض بخشی از زانو
- تعویض کامل زانو
پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند اگر علائم زیر را دارید
- علائم پس از درمان های غیر جراحی مانند دارو درمانی و فیزیوتراپی بهتر نمی شود.
- علائم بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد.
- بررسی ها نشان می دهد که مفصل زانو ناپایدار است.
پیشگیری از ساییدگی مفصل زانو
در حالی که شاید همیشه نمی توانید از آرتروز زانو جلوگیری کنید، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به آن انجام دهید.
- حفظ وزن سالم
- استراحت کافی
- اگر می دوید یا به پیاده روی می روید، این کار را روی چمن یا سطوح نرم انجام دهید.
- انجام شنا و دوچرخه سواری درست و اصولی
- تمرینات قدرتی سبک
- انجام ورزش های زانو
زندگی با ساییدگی زانو
درمان و خود مراقبتی می تواند به تسکین علائم و کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند.
ممکن است همیشه برای کاهش علائم خود به داروهای مسکن نیاز داشته باشید. بسیاری از افراد ورزش و فیزیوتراپی به علائم آنها کمک می کند. با پزشک متخصص در مورد راه هایی صحبت کنید که می توانید از ورزش و سایر مراقبت های شخصی برای مدیریت علائم استفاده کنید.
علائم آرتروز زانو که شما را از کار کردن یا لذت بردن از فعالیت های روزانه باز می دارد، می تواند خسته کننده باشد. چندین کار وجود دارد که می توانید برای بهبود علائم انجام دهید.
- استفاده از کمپرس یخ یا گرما باعث کاهش درد، سفتی و تورم زانو می شود.
- کاهش وزن یا حفظ وزن سالم
- شنا، دوچرخه سواری یا پیاده روی، مفصل زانو را انعطاف پذیر نگه می دارد.
- استفاده از زانو بند بطور کوتاه مدت و متناوب می‌تواند فشار روی زانو ها را کاهش دهد.
- شرکت در برنامه های خود مراقبتی
سخن پایانی
آموزش در مورد روند بیماری، عوامل تشدید کننده، علائم و نشانه ها برای نظارت و اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی از جمله کاهش وزن، تمرینات و تقویت عضلات ممکن است نتایج طولانی مدت را در بیماران مبتلا به ساییدگی زانو بهبود بخشد.
تقریباً همه بیماران آرتروز زانو می توانند از توانبخشی فیزیکی و فیزیوتراپی بهره مند شوند. شواهد فراوان نشان می دهد که ورزش درمانی مبتنی بر آب می تواند درد را کاهش دهد و عملکرد مفصل را بهبود بخشد. علاوه بر این، کاهش وزن نیز فشار وارده بر مفصل را کاهش می دهد.