اهمیت خواب در مدیریت دیابت
دیابت یکی از بیماری های مزمن شایع است که بروز و کنترل آن ارتباط زیادی با سبک زندگی دارد. یکی از اصول 6 گانه حفظ سلامتی در طب ایرانی، خواب و بیداری است، که متاسفانه امروزه کمتر کسی به آن توجه می کند. مردمی که در عصر حاضر زندگی می کنند- بویژه نسل جوان- معمولا شبها تا دیر وقت بیدار هستند و صبح ها دیر از خواب بیدار می شوند. متاسفانه این امر با فیزیولوژی طبیعی بدن مغایرت دارد و در صورت استمرار و تداوم منجر به بروز اختلات مزمن و متابولیک از جمله دیابت می شود.
یکی از عوارض و مشکلاتی که در بیماران مبتلا به دیابت بندرت مورد توجه ومطالعه قرار گرفته است، مشکلات خواب است. خواب یکی از مهمترین چرخه های شبانه روزی است که محرومیت از آن باعث خواب آلودگی وکاهش عملکرد روزانه شده و همچنین با تاثیر منفی بر عملکرد متابولیکی ایمنی بدن منجر به اختلال در سیستم ایمنی، هورمون های کورتیزول و انسولین شده و میزان بیماری و مرگ و میر را افزایش می دهدد.
همراهی اختلال خواب با بیماری دیابت کاملا شناخته شده است، به طوری که اختلال خواب به طور مستقیم با بیماری دیابت در ارتباط است و بر روی پنج جنبه از زندگی بیماران دیابتی اثر می گذارد که شامل میزان فعالیت، باروری عمومی، یامد اجتماعی، هوشیاری و ارتباط جنسی است و به عبارت دیگر، خواب تقریبا تمام جنبه های زندگی بیمار را در بر می گیرد.
بیدار ماندن انسان در شب تا دیر وقت می تواند بر مقدار قند خون در روز بعد تاثیر بگذارد. فقدان خواب مناسب و به موقع می تواند مقدار کورتیزول خون را افزایش دهد و افزایش این هورمون منجر به افزایش قند خون در افراد دیابتی می شود.
به گفته بعضی از دانشمندان، تنها 4 روز خواب ناکافی موجب مقاومت سلولهای چربی ناحیه شکم به انسولین و کاهش حساسیت کل بدن به انسولین می شود.
اگر شما بطور مداوم دچار کمبود خواب شوید، سطح پایداری از مقاومت به انسولین در بدن شما ایجاد می شود که بر روی مقدار قند خون و مقدار انسولین مورد نیاز بدن شما تاثیر می گذارد.
نکته مهم دیگر اینکه طبق مطالعات انجام شده، خواب بسیار کم و نامناسب با افزایش خطر ابتلاء به بیماری های قلبی مرتبط است.همچنین مشخص گردیده است افراد با اختلال در برنامه خواب نسبت به افراد با برنامه خواب منظم، مقدار کلسترول و قند خون ناشتای بالاتری دارند.
منابع:
- میرزایی, مسعود, اکبری, فلاح زاده, حسین. بررسی ارتباط کمیت و کیفیت خواب با بیماری دیابت. مجله علمی پژوهشی فیض::: دانشگاه علوم پزشکی کاشان. 2015 Dec 10;19(5):430-7.
- Reutrakul S, Van Cauter E. Sleep influences on obesity, insulin resistance, and risk of type 2 diabetes. Metabolism. 2018 Jul 1;84:56-66.
- Rudnicka AR, Nightingale CM, Donin AS, Sattar N, Cook DG, Whincup PH, Owen CG. Sleep duration and risk of type 2 diabetes. Pediatrics. 2017 Sep 1;140(3).