عوامل موثر بر متابولیسم کلسیم و فسفر و ویتامین D
عوامل موثر بر متابولیسم کلسیم و فسفر و ویتامین D
جذب روده ای کلسیم و فسفات _ به طور طبیعی ،کاتیون های دوظرفیتی از قبیل یون های کلسیم به سختی از رودها جذب میشوند،اما ویتامین D سبب فعالیت سیستم فعال کلسیم شده ، امکان جذب ضروری کلسیم را مهیا میسازد . میزان جذب در حدود ۱ گرم یا اندکی بیشتر در روز در مورد کلسیم و فسفر است .
ترشح کلسیم در مدفوع و ادرار _ ترشح حدود نه دهم جذب روزانه کلسیم در مدفوع و یک دهم باقی مانده به داخل ادرار صورت می گیرد .
ترشح ادراری و روده ای فسفات : به استثنای بخشی ازفسفات که همراه با کلسیم جذب نشده در مدفوع دفع میشود تقریبا تمان فسفات غذایی از روده به داخل خون جذب شده بعدا به داخل ادرار ترشح میشود . به فسفات ، ماده آستانه کلیوی نیز میگویند ، زیرا وقتی که غلظت آن در پلاسما کمتر از مقدار بحرانی ، یعنی حدود ۱ میلی مول در لیتر میرسد هیچ دفع فسفاتی بداخل ادرار صورت نمی پذیرد زیرا تمام فسفات موجود در پالوده گلومرولی باز جذب میشود اما در بالاتر از غلظت های بحرانی ، میزان از دست رفتن فسفات مستقیما با افزایش اضافی آن در تناسب است .
ویتامین D و نقش آن در جذب کلسیم و فسفات :
ویتامینD از اثری قوی بر افزایش جذب کلسیم از مجرای روده ای برخوردار است . این ماده همچنین اثرات مهمی بر جذب و رسوب کلسیم در استخوان دارد البته فرمی از ویتامین D ، موسوم به او دی هیدروکسی کله کالسیفرول این عمل را انجام میدهد .
ترکیبات ویتامین D : ترکیبات متعددی استرول های متعلق به خانواده ویتامین D مشتق شده که مهم ترین اینها ، ویتامین D ³ ( کله کالسیفرول ) است ، بخش عمده این ماده در نتیجه تابش نور روکلسترول موجود در پوست ایجاد میشود . درکبد کله کالسیفرول به هیدروکسی کله کالسیفرول تبدیل میشود . در توبول های پروگزیمال کلیه ، هیدروکسی کله کالسیفرول به دی هیدروکسی کله کالسیفرول تبدیل میشود . این ماده فعال ترین شکل ویتامین D است ، تبدیل هیدروکسی کله کالسیفرول به دی هیدروکسی کله کالسیفرول نیازمند هورمون پاراتیروئید است .درنبود این هورمون تقریبا تشکیل هیچ دی هیدروکسی کله کالسیفرولی صورت نمیپذیرد ، افزایش غلظت کلسیم با سرکوب هورمون پاراتیروئید موجب کاهش تشکیل دی هیدروکسی کله کالسیفرول میگردد .
تهیه کننده : دکتر شهزاد محمدیان متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا