رژیم درمانی در IBS و یک نمونه رژیم رایگان

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یک اختلال شایع گوارشی است که بر روده بزرگ تأثیر می‌گذارد. این بیماری با علائمی مانند درد شکم، نفخ، اسهال، یبوست یا ترکیبی از هر دو همراه است. اگرچه IBS باعث تغییرات ساختاری در روده نمی‌شود، اما می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان IBS پرداخته می‌شود.

علل و عوامل خطر:

علت دقیق IBS هنوز ناشناخته است، اما چندین عامل ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند:

1. اختلالات حرکتی روده: حرکات غیرطبیعی روده می‌تواند منجر به اسهال یا یبوست شود.

2. حساسیت بیش از حد روده: افراد مبتلا به IBS ممکن است به محرک‌های روده‌ای مانند گاز یا انقباضات عضلانی حساسیت بیشتری داشته باشند.

3. عفونت‌های گوارشی: برخی افراد پس از یک عفونت باکتریایی یا ویروسی دچار IBS می‌شوند.

4. استرس و اضطراب: استرس می‌تواند علائم IBS را تشدید کند.

5.عدم تعادل میکروبیوم روده: تغییرات در باکتری‌های روده ممکن است در ایجاد IBS نقش داشته باشد.

علائم IBS:

- درد یا ناراحتی شکمی که با دفع مدفوع بهبود می‌یابد

- تغییر در دفعات دفع مدفوع (اسهال یا یبوست)

- نفخ و گاز

- احساس دفع ناقص پس از اجابت مزاج

- وجود مخاط در مدفوع

 تشخیص:

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص IBS وجود ندارد. تشخیص معمولاً بر اساس علائم و رد سایر بیماری‌های گوارشی مانند بیماری التهابی روده (IBD) یا سلیاک انجام می‌شود. پزشک ممکن است از معیارهای تشخیصی مانند معیارهای رم (Rome Criteria) استفاده کند و آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون، مدفوع یا کولونوسکوپی را برای اطمینان از عدم وجود بیماری‌های دیگر تجویز کند.

 درمان و مدیریت :

درمان IBS معمولاً شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، رژیم غذایی و داروها است:

1. غییرات رژیم غذایی:

   - کاهش مصرف غذاهای محرک مانند کافئین، الکل و غذاهای چرب.

   - افزایش مصرف فیبر برای بهبود یبوست.

   - استفاده از رژیم کم FODMAP (کربوهیدرات‌های تخمیرپذیر) برای کاهش نفخ و درد.

2. داروها:

   - داروهای ضد اسپاسم برای کاهش درد شکم.

   - ملین‌ها برای یبوست یا داروهای ضد اسهال برای اسهال.

   - پروبیوتیک‌ها برای بهبود تعادل میکروبیوم روده.

3. مدیریت استرس:

   - تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا یا درمان شناختی-رفتاری (CBT).

4. ورزش منظم: ورزش می‌تواند به بهبود حرکات روده و کاهش استرس کمک کند.

ممنوعه ها در IBS :

1.غذاهای محرک :

- غذاهای پرچرب: مانند غذاهای سرخ‌شده، فست‌فود و سس‌های سنگین.
- لبنیات: در افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، لبنیات می‌تواند باعث نفخ، گاز و اسهال شود.
- غذاهای حاوی FODMAP بالا : FODMAPها کربوهیدرات‌های تخمیرپذیری هستند که در روده تخمیر شده و باعث نفخ و گاز می‌شوند. نمونه‌هایی از این غذاها شامل:
  - پیاز، سیر، کلم، بروکلی، گل‌کلم.
  - حبوبات مانند لوبیا، عدس و نخود.
  - میوه‌هایی مانند سیب، گلابی، هلو و آلو.
  - شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند سوربیتول و مانیتول.
- کافئین: قهوه، چای، نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند حرکات روده را تحریک کرده و باعث اسهال شوند.
- الکل: الکل می‌تواند باعث تحریک روده و تشدید علائم شود.
- غذاهای تند: فلفل و ادویه‌های تند ممکن است باعث ناراحتی معده و روده شوند.

2.عادات غذایی نامناسب
- پرخوری : خوردن وعده‌های غذایی بزرگ می‌تواند فشار روی روده را افزایش دهد و علائم را تشدید کند.
- غذا خوردن سریع: سریع غذا خوردن می‌تواند باعث بلع هوا و ایجاد نفخ شود.
- جویدن آدامس: جویدن آدامس می‌تواند باعث بلع هوا و ایجاد نفخ شود.

3.استرس و اضطراب

4.عدم تحرک :
کم‌تحرکی می‌تواند باعث کندی حرکات روده و تشدید یبوست شود. ورزش منظم به بهبود عملکرد روده و کاهش استرس کمک می‌کند.

5.داروهای محرک :
برخی داروها می‌توانند علائم IBS را تشدید کنند، مانند:
آنتی‌بیوتیک‌ها: ممکن است تعادل میکروبیوم روده را به هم بزنند.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن که می‌توانند باعث ناراحتی معده شوند.

یک نمونه رژیم 1200 کالری :

اصول کلی رژیم :
- کم FODMAP: از غذاهایی که FODMAP بالایی دارند اجتناب کنید.
- فیبر متعادل: فیبر محلول (مانند جو دوسر) بهتر از فیبر نامحلول (مانند سبوس گندم) تحمل می‌شود.
- چربی کم: غذاهای پرچرب می‌توانند علائم IBS را تشدید کنند.
- وعده‌های کوچک و مکرر: به جای سه وعده بزرگ، ۵-۶ وعده کوچک در روز مصرف کنید.



- صبحانه (حدود ۲۵۰ کالری)
جو دوسر پخته** (½ فنجان جو دوسر + ۱ فنجان آب یا شیر بدون لاکتوز) با کمی دارچین و یک قاشق چای‌خوری عسل +یک عدد موز کوچک (اگر موز باعث نفخ می‌شود، از آن اجتناب کنید) + یک فنجان چای بابونه یا زنجبیل (بدون کافئین).

- میان‌وعده صبح (حدود ۱۰۰ کالری)
یک عدد کیوی کوچک** (کیوی کم FODMAP است و به هضم کمک می‌کند) +۱۰ عدد بادام (اگر بادام باعث نفخ می‌شود، از آن اجتناب کنید).

- ناهار (حدود ۳۰۰ کالری)
سالاد کینوا: ½ فنجان کینوا پخته شده با خیار، گوجه فرنگی، هویج رنده‌شده و یک قاشق غذاخوری روغن زیتون + 90 گرم مرغ کبابی یا توفو +یک فنجان اسفناج بخارپز.

- میان‌وعده بعدازظهر (حدود ۱۰۰ کالری)
یک فنجان ماست بدون لاکتوز با کمی توت فرنگی (توت فرنگی کم FODMAP است).

- شام (حدود ۳۰۰ کالری)
۹۰ گرم ماهی سفید کبابی یا سینه بوقلمون + ½ فنجان برنج سفید یا سیب‌زمینی شیرین پخته + یک فنجان کدو سبز بخارپز** با کمی روغن زیتون.

میان‌وعده شب (حدود ۱۵۰ کالری)**
یک عدد تخم مرغ آب‌پز + یک عدد هویج کوچک یا چند برش خیار.

جایگزین‌های غذایی :
- اگر به لبنیات حساسیت دارید : از شیر بدون لاکتوز یا شیرهای گیاهی مانند شیر بادام استفاده کنید.
- اگر به گلوتن حساسیت دارید : از نان و غلات بدون گلوتن استفاده کنید.
- اگر به تخم مرغ حساسیت دارید: می‌توانید از توفو یا یک مشت آجیل به عنوان جایگزین پروتئین استفاده کنید.