دارچین،ادویه ای با عملکردهای متابولیک در کاهش وزن و بهبود انسولین
دارچین: ادویه‌ای با عملکردهای متابولیک در کاهش وزن و بهبود انسولین
مقدمه
دارچین (Cinnamomum spp.) یکی از قدیمی‌ترین ادویه‌ها در طب سنتی و تغذیه است که به دلیل ترکیبات فعال زیستی خود، به‌ویژه پلی‌فنول‌ها، سینام‌آلدئید و سینامیک اسید، توجه زیادی در تحقیقات متابولیک به خود جلب کرده است. در سال‌های اخیر، مطالعات متعددی به بررسی اثرات دارچین بر کنترل وزن بدن، کاهش چربی شکمی و بهبود مقاومت به انسولین پرداخته‌اند.
۱. ترکیبات فعال دارچین و عملکرد متابولیک آنها
دارچین حاوی ترکیبات فعال زیستی مهمی است که هر یک نقش‌هایی در متابولیسم دارند:
• Cinnamaldehyde: عامل اصلی طعم و بوی دارچین، که در تحریک متابولیسم چربی موثر است
• Polyphenols: با اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی که التهاب را کاهش داده و به بهبود مقاومت به انسولین کمک می‌کنند
• Methylhydroxychalcone polymer (MHCP): ترکیبی که شبیه به انسولین عمل کرده و جذب گلوکز توسط سلول‌ها را افزایش می‌دهد
۲. دارچین و حساسیت به انسولین
مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده‌اند که دارچین می‌تواند:
• افزایش جذب گلوکز توسط سلول‌ها از طریق تحریک مسیر PI3K/Akt
• افزایش بیان گیرنده انسولین و انتقال‌دهنده گلوکز GLUT4 در عضله و چربی
• کاهش قند خون ناشتا و HbA1c در بیماران دیابتی یا مبتلا به سندرم متابولیک
مثال مطالعه انسانی:
مطالعه‌ای در Diabetes Care (Khan et al, 2003) نشان داد مصرف 1 تا 6 گرم دارچین در روز به مدت 40 روز باعث کاهش معنی‌دار قند خون ناشتا (FBS)، تری‌گلیسیرید و LDL شد.
۳. دارچین و کاهش وزن
مکانیسم‌های پیشنهادی دارچین در کاهش وزن شامل موارد زیر هستند:
• مهار آنزیم‌های گوارشی مثل آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز ⇒ کاهش جذب قند
• افزایش ترموژنز و مصرف انرژی (با واسطه سینام‌آلدئید در بافت چربی قهوه‌ای)
• کاهش اشتها از طریق اثر بر هورمون‌های گرسنگی (مثل گرلین و لپتین)
• کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو که با چاقی مزمن در ارتباط است
مثال مطالعه انسانی:
در مطالعه‌ای در Journal of Functional Foods (2017)، شرکت‌کنندگان دارای اضافه‌وزن که به مدت 12 هفته مکمل دارچین (3 گرم/روز) دریافت کردند، کاهش قابل‌توجهی در وزن بدن، BMI و چربی شکمی داشتند.
۴. دوز مصرفی موثر و ایمن
مطالعات معمولاً از دوزهای بین 1 تا 6 گرم دارچین در روز استفاده کرده‌اند.
با این حال، مصرف بیش از حد دارچین کاسیا (C. cassia) ممکن است منجر به تجمع کومارین شود که برای کبد مضر است.
توصیه علمی:
• مصرف دارچین در مقادیر غذایی (مثلاً ۱ ق چای‌خوری در روز) بی‌خطر است
• در صورت مصرف مکمل، نوع دارچین سیلان (Ceylon cinnamon) ترجیح داده می‌شود چون مقدار کومارین کمتری دارد
۵. دارچین در کنار رژیم و ورزش
در افراد دارای رژیم کاهش وزن یا ورزشکاران، دارچین می‌تواند:
• از طریق افزایش حساسیت به انسولین، باعث بهبود بازسازی گلیکوژن بعد تمرین شود
• با مهار نوسانات قند خون، از ریزه‌خواری و ولع غذایی بکاهد
• اثر هم‌افزایی با رژیم‌های کم‌کربوهیدرات و روزه‌داری متناوب داشته باشد
منابع منتخب:
1. Khan A, et al. “Cinnamon improves glucose and lipids of people with type 2 diabetes.” Diabetes Care, 2003.
2. Qin B, et al. “Cinnamon extract prevents the insulin resistance induced by a high-fructose diet.” Horm Metab Res, 2004.
3. Ziegenfuss TN, et al. “Effects of a water-soluble cinnamon extract on body composition and features of the metabolic syndrome in pre-diabetic men and women.” J Int Soc Sports Nutr, 2006.
4. Ranasinghe P, et al. “Medicinal properties of ‘true’ cinnamon (Cinnamomum zeylanicum): a systematic review.” BMC Complement Altern Med, 2013.