ویتامین D
ویتامین د ( Vitamin D) یکی از ویتامینهای لازم برای بدن و از ویتامینهای محلول در چربی است، که به رشد و استحکام استخوانها از طریق کنترل تعادل و افزایش میزان جذب کلسیم و فسفر و منیزیم کمک می‌کند.
نورِ خورشید ظهر (حدود ساعت ۱۰ تا ۳) منبع اصلیِ این ویتامین است که کوله کلسیفرول یا همان ویتامین دی۳ را در لایه‌های ژرفتر روپوست (اپیدرم: Epidermis) توسط یک واکنش شیمیایی وابسته به تابش خورشید به ویژه پرتو فرابنفشِ بی (UVB) است میسازد.
ویتامین دی، در واقع نوعی هورمون (Neurosteroid) به شمار می‌آید که فعالانه به رشد مغز یاری می‌دهد و برآورد می‌شود تا با ۲۰۰ تا ۲۶۰۰ ژن تعامل داشته باشد و هم‌چنان هر روزه به این آمار می‌افزایند.
برآیند این تعاملات از بهبود میزان منیزیم،فسفر و کلسیمِ استخوانها، تا کارکردِ بهتر سیستم ایمنی، تعادل هورمون‌های پاراتیروئیدی، دستگاه جنسی، نیروی ماهیچهای، چرخهی خواب و بیداری و انواع سوختوسازهای بدن است؛ که همچنین از راه ترجمه ژن‌های هسته سلول به رشد سلولها نیز کمک می‌کند.
با اینکه تأثیرات ویتامین دی، بسیار گسترده است، اما معمولاً کمبود این ویتامین را بیشتر مرتبط به پوکی استخوانها، عدم تعادلِ میزان هورمون‌های پاراتیروئید و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌بینند که منجر به عدم توجه به جنبه‌های بسیار مؤثرِ دیگرِ این ویتامین می‌شود و از اهمیت و توجه بیشتر به این ویتامین می‌کاهد.
فقط برخی از ماهی‌های پرچرب مانند سالمون (نه قزل آلای سالمونی بلکه خود سالمون) و ساردین، شاه ماهی و برخی دیگر از ماهی‌های چرب، حاوی مقدار قابل توجهی از این ویتامین هستند که خود فرایند سرخ کردن هم می‌تواند نیمی از ویتامین دی آنها را از بین ببرد.
در واقع عدم وجودِ ویتامین دی در غذاها و برخورد نکردن مستقیم نور خورشیدِ ظهر (بین ساعات ۱۰ الی ۳) با پوست بدن از عوامل اصلیِ وجودِ فقر ویتامین دی در دنیاست.
تخمین زده شده که حدود یک میلیارد نفر در دنیا، به فقر ویتامین دی دچارند که این فقر در آمریکا بین ۳۶ تا ۵۴ درصد و در ایران بالای ۶۷٪ و در تهران ۸۱٫۳٪ و در اصفهان ۷۰٪ می‌رسد؛ در حالی که این کمبود در فصل زمستان و بعد از آن، به دلیل کمبود خورشید یا حتی به دلیل کرونا (به علت خانه نشینی) بسیار افزایش پیدا می‌کند.
همه جای دنیا، این فقر در زنان و اطفال بیشتر دیده می‌شود، این درحالی ست که در مناطق پر آفتابِ ایران نیز، به دلیل پوشش مردم، باز هم فقر ویتامین دی به شدت دیده می‌شود که به عنوان مثال در زاهدان، پس از بررسی دقیق با آمار بالا، تخمین زده شد؛ فقر ویتامین دی به بالای ۹۰٪ می‌رسد.
همهٔ اینها در حالی است که این ویتامین از ویتامینهای حیاتی بوده و نقشی بسیار اساسی در مریض نشدن، زودتر خوب شدنِ حتی بیماری‌های تنفسی و ساده؛ از سرماخوردگی تا کرونا، (Covid-19) کارکردِ درستِ بسیاری از ژن‌ها، رشد و نمو صحیح و بهترِ اطفال حتی در سنین آتی آنها دارد، به طوری که کسانی که در سنین پایین دچار کمبود ویتامین دی نبوده‌اند، در مراحل بعدیِ رشد خود نیز، بسیار سالم‌تر بوده‌اند.
فواید
همان‌طور که گفته شد این ویتامین با بسیاری از ژن‌ها و دستگاه‌های بدن در رابطه است و بسیاری از خواص و فوایدی که در تحقیقات و بیماری‌ها مشاهده می‌شود نتیجهٔ همین تأثیراتی است که با بخش‌های مختلف دارد مثلاً به دلیل افزایش نیروی عضلات، زایمان زنان بهبود پیدا می‌کند چرا که عضلات آن ناحیه هم قوی‌تر می‌شود و بچه‌ای که به دنیا می‌آید سالم‌تر و در مقابل بیماری مصون‌تر خواهد بود چرا که این ویتامین به‌شدت با سیستم ایمنی و عضلات، مغز، استخوان، غدد و … در تعامل است.
اگر مادرِ طفل کمبود ویتامین دی نداشته باشد، طفل نیز ویتامین دی مناسب را دریافت می‌کند و همین‌طور شیری که مادر می‌دهد، مقدار لازمِ ویتامین دی را خواهد داشت هر چند که به‌شدت نیز توصیه می‌شود که از بدو تولد، دادنِ مکملِ ویتامین دی به طفل آغاز شود
و یا به دلیل تقویت سیستم ایمنی بدن و تحقیقات وسیعی که انجام شده به این نتیجه رسیده‌ایم که این ویتامین بر همهٔ بیماری‌هایی که به نام بیماری‌های خود-ایمنی شناخته شده‌اند به‌شدت تأثیر گذار است؛ به عنوان مثال ممکن است که بیماری را بهبود بخشد یا پیشرفت بیماری را متوقف کند یا سرعتش را کاهش دهد. همچنین خواص ضد سرطانی این ویتامین در ابعاد وسیعی آزمایش و اثبات شده‌است.
از جمله فواید این ویتامین:
- تقویت بسیار شدید سیستم ایمنی بدن و کمک به زودتر خوب شدن و مبارزه با تقریباً همهٔ بیماری‌های تنفسی و از جمله سرماخوردگی ها از جمله کرونا (Covid-19)
- سلامت استخوانها
- طول عمر بیشتر
- کاهش افسردگی و بی حوصلگی
- بهبود و جلوگیری از بیماری‌هایی که بعنوان خود-ایمنی شناخته شده‌اند مثل: آرتریت، MS، خستگی مزمن، فیبرومیالژیا، کولیت و …
- افزایش سریع تر پرورش نیروی عضله
- افزایش بهبود درست کار کردن سرعت متابولیسم (سوخت و ساز) بدن
- چربی سوزی حتی اگر شخص هیچ تغییری در تغذیه و زندگیش ندهد!
- جلوگیری و بهبود بیماری‌های مربوط به سوخت و ساز بدن از جمله چاقی و دیابت
- درمان اختلالات پوستی از جمله پسوریازیس
- معتدل کردن فشار خون و انسولین بدن
- بهبود آسم
- سلامت جنسی یا همان دستگاه تولید مثل (هم مرد و هم زن)
- سلامت قلب و عروق
- سلامت مغز
- پرورش درست مغز جنین
- سلامت کلیه: ویتامین دی برای سلامت کلیه بسیار مهم است، همین‌طور کلیه برای متابولیسم درست و فعال شدن ویتامین دی مهم است
- جلوگیری از پارکینسون
- جلوگیری از انسداد مزمن ریه (COPD)
- درمان یا بهبود کم خونی در بچه‌ها
- جلوگیری از عفونت‌ها
- بهبود بیماری دو قطبی و همین‌طور تغییر مودهای روانی شدید
- سلامت قوای جنسی و تولید تستوسترون
- بهبود سلامت خواب و خواب راحت تر
- جلوگیری و بهبود انواع و اقسام سرطان‌ها از جمله سرطان پوست
دریافت ویتامین دی و کلسیم باعث افزایش قدرت و هماهنگی عضلات و پیشگیری از بروز بیماری‌هایی مانند راشیتیسم در کودکان، استئومالاسی در بزرگسالان و پوکی استخوان در همه سنین می‌شود.
مصرف ویتامین دی در سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر مؤثر است.
با اینکه ویتامین دی با همه این بیماری‌ها مرتبط و بسیار در رابطه است، این ویتامین بیشتر برای تاثیرش بر سلامت استخوانها و متعادل کردن هورمون‌های پاراتیروئیدی و تقویت سیستم ایمنی معروف است.
منبع: ویکی پدیا