ویتامین B6 (پیریدوکسین)کلیدی برای سوخت وسازاعصاب و خلق وخو

ویتامین B6 (پیریدوکسین): کلیدی برای سوخت‌وساز، اعصاب و خلق‌وخو

ویتامین B6 که با نام پیریدوکسین (Pyridoxine) نیز شناخته می‌شود، یکی از ویتامین‌های گروه B است که در بدن نقش‌های حیاتی فراوانی دارد. از تولید انرژی گرفته تا تنظیم خلق‌وخو، این ویتامین در بسیاری از فرآیندهای بیوشیمیایی نقش دارد. در این مقاله، نگاهی علمی، کاربردی و کامل به فواید، منابع، علائم کمبود و راه‌های تأمین ویتامین B6 می‌اندازیم.

نقش ویتامین B6 در بدن

ویتامین B6 در بیش از ۱۰۰ واکنش آنزیمی در بدن شرکت دارد. برخی از مهم‌ترین نقش‌های آن شامل:

متابولیسم پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها
کمک به ساخت ناقل‌های عصبی مانند سروتونین، دوپامین و گابا
تقویت عملکرد مغز و اعصاب
تنظیم خلق‌وخو و خواب
تولید هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون
حفظ عملکرد ایمنی بدن
کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS)

منابع غذایی ویتامین B6

ویتامین B6 در طیف گسترده‌ای از غذاها یافت می‌شود، هم گیاهی و هم حیوانی:

منابع حیوانی:

گوشت مرغ و بوقلمون
ماهی (به‌ویژه سالمون، تن، ساردین)
جگر
تخم‌مرغ
شیر و لبنیات

منابع گیاهی:

موز
سیب‌زمینی
اسفناج
آووکادو
نخود و عدس
غلات کامل (جو، برنج قهوه‌ای، گندم کامل)
آجیل‌ها، به‌ویژه گردو و بادام

علائم کمبود ویتامین B6

کمبود ویتامین B6 می‌تواند تأثیرات مختلفی بر بدن داشته باشد، از جمله:

خستگی و ضعف
تحریک‌پذیری، اضطراب یا افسردگی
بی‌خوابی
کاهش تمرکز
التهاب و ترک گوشه‌های لب
زخم دهان و زبان
کم‌خونی
گزگز و بی‌حسی در دست‌ها و پاها (مشابه نوروپاتی)

کمبود شدید B6 در نوزادان و سالمندان و کسانی که الکل زیاد مصرف می‌کنند یا داروهای خاصی استفاده می‌کنند، شایع‌تر است.

مصرف بیش از حد B6: آیا خطرناک است؟

اگرچه B6 یک ویتامین محلول در آب است و مازاد آن معمولاً از طریق ادرار دفع می‌شود، اما مصرف مکمل‌های دوز بالا به‌مدت طولانی می‌تواند باعث آسیب عصبی شود.

علائم مسمومیت با دوز بالا:

بی‌حسی و گزگز دست‌وپا
مشکلات تعادل
ضعف عضلانی
در موارد نادر: آسیب عصبی برگشت‌ناپذیر

چه کسانی بیشتر در معرض کمبود B6 هستند؟

افراد مسن
زنان باردار یا شیرده
افرادی با بیماری‌های کلیوی یا کبدی
افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند (مانند ایزونیازید، سیکلوسرین، هیدرالازین)
الکلی‌ها

ویتامین B6 یک ماده مغذی چندکاره است که در سلامت مغز، خلق‌وخو، سوخت‌وساز بدن و سیستم ایمنی نقش اساسی دارد. کمبود آن می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد و باید از طریق رژیم غذایی متعادل تأمین شود. در موارد خاص، مکمل‌ آن تحت نظر پزشک تجویز می‌شود. تغذیه سالم، بهترین راه پیشگیری از کمبود این ویتامین ارزشمند است.

تهیه کننده دکتر شهزاد محمدیان متخصص تغدیه ورزشی از استرالیا