واریکوسل, بایدها و نبایدها
واریکوسل چیست ؟
در اطراف طناب بیضه ، شبکه سیاهرگی وجود دارد که مسئولیت انتقال خون از بیضه به سیاهرگ های بالاتر را بر عهده دارد. در صورت گشاد بودن و واریسی شدن این شبکه واریکوسل ایجاد می گردد. در این عارضه سیاهرگها کاملا گشاد و پرخون شده و جریان خون حالت معکوس می یابد یعنی به جای خروج خون از این شبکه و انتقال به قسمتهای بالاتر ، بازگشت خون از قسمت بالایی ورید به سمت پایین مشاهده می گردد. اعتقاد بر این است که این تجمع خون با ایجاد حرارت در اطراف بیضه روند اسپرم سازی را دچار اختلال میسازد
روش تشخیص و انواع واریکوسل
این عارضه که با معاینه توسط پزشک تشخیص داده می شود به سه درجه تقسیم می گردد. در درجه اول این عارضه صرفا با فشار قابل لمس است یا با سونوگرافی رنگی (داپلر) قابل تشخیص است. در درجه 2 ، بدون زور زدن وریدهای گشاد شده قابل لمس است و در درجه 3 واریکوسل بدون لمس و با مشاهده قابل تشخیص است. در بررسی ها و مطالعات، ثابت شده که در اکثر مواقعی که واریکوسل قابل مشاهده در معاینه نمی باشد ولی با سونوگرافی قابل تشخیص است(واریکوسل تحت بالینی) نیاز به جراحی وجود ندارد ، چون در صورت جراحی نیز در وضعیت اسپرم در اغلب موارد بهبودی حاصل نمی گردد.
در چه مواقعی واریکوسل نیاز به درمان دارد؟
واریکوسل بیماری شایع در آقایان است که درحدود 15% جمعیت آقایان دچار این عارضه می باشند در اغلب موارد این بیماری مشکلی ایجاد نمیکند و نیاز به اقدامات درمانی وجود ندارد. در 30% موارد این بیماری باعث اختلال در تولید اسپرم در بیضه می شود که متعاقب آن ایجاد نازایی می نماید. هرچقدر واریکوسل شدت بیشتری داشته باشد ، احتمال ایجاد اختلال افزایش یافته و با جراحی بهبود بیشتری حاصل می گردد. در اغلب موارد بین 60-80 درصد جراحی های واریکوسل باعث بهبود عملکرد و تعداد اسپرم می شود.
با توجه به اینکه در اکثر موارد واریکوسل باعث اختلال در اسپرم نمی شود و حتی در صورت اختلال هم باعث باروری خانمها می گردد ، وجود هر سه مورد زیر برای جراحی الزامی می باشد :
- تشخیص واریکوسل با معاینه پزشک صورت گیرد و تنها روش تشخیص سونوگرافی نباشد.
- در آزمایش قبل از جراحی اختلال در تعداد ، حرکت و یا شکل اسپرم مشاهده گردد.
- حداقل یکسال از اقدام به بارداری در زوجین ، نتیجه ای در پی نداشته باشد.
در نتیجه هر کدام از موارد فوق وجود نداشته باشد ، نبایستی اقدام به جراحی نمود. در افراد مجرد درصورتی که واریکوسل موجب اختلال در اسپرم شود ( از طریق آزمایش اسپرم) و یا حجم بیضه بیش از 20 درصد از بیضه مقابل کمتر شود ، جراحی صورت می گیرد.
آیا احساس درد دلیلی برای جراحی واریکوسل می باشد ؟
خیر.به طور معمول در این عارضه احساس درد وجود ندارد. در نوع درجه 3 واریکوسل که شدید می باشد در ایستادن به مدت طولانی درد مبهم و احساس سنگینی در بیضه ها احساس می شود. همه دردهای بیضه مربوط به واریکوسل نمی باشد و جراحی که صرفا بدلیل درد بیضه صورت می گیرد گاهی بعد از جراحی این درد شدیدتر می شود.
وضعیت باروری بعد از جراحی
الزاما بعد از جراحی باروری حاصل نمی شود در بیشتر موارد وضعیت اسپرم بهبود یافته و در بیش از نیمی از موارد درمان ناباروری صورت می گیرد ، چراکه فاکتورهایی غیر از واریکوسل هم در نازایی نقش دارند. پس جراحی علیرغم اینکه باعث بهبودی واریکوسل می شود لزوما موجب درمان ناباروری نمی گردد.