سنگ کیسه صفرا و راههای تشخیص و درمان
سنگهای کیسه صفرابعد از سن ۵۰سالگی و در زنان شیوع بیشتری دارد و به دوگروه کلی کلسترولی (بیش از ۹۰٪ سنگ‌ها) و پیگمانی تقسیم می‌شوند.
مهمترین عامل تشکیل سنگهای کلسترولی صفرا، افزایش ترشح کلسترول است که در چاقی، سندرم متابولیک، رژیم‌غذایی پرکالری و پرکلسترول، مصرف برخی داروها، فاکتورهای ژنتیکی و... دیده میشود.
کم‌تحرکی کیسه صفرا در ناشتایی، تغذیه وریدی (از طریق سرمهای مغذی)، بارداری و یا مصرف داروهای کاهنده حرکات صفرا علت دیگر است.
اسلاژ صفرا پیش‌ساز سنگ است و ماده ضخیم موکوسی با تجمع در پایین کیسه صفراست که در کاهش تحرک کیسه‌صفرا بدنبال جراحی، سوختگی، بارداری، مصرف OCP (قرص خوراکی جلوگیری از بارداری) و... ایجاد می شود.
✅ تشخیص سنگ صفرا:
سونوگرافی (بسیار دقیق و روش ارجح است)
عکس ساده شکم (سنگهای حاوی کلسیم با این روش دیده می شوند)
کله‌سیستوگرافی خوراکی OCG (جای خود را به سونوگرافی داده است)
اسکن رادیوایزوتوپ
✅ علایم سنگ صفرا:
کولیک صفراوی (درد ثابت و طولانی)
احساس پری ناحیه فوقانی شکم (اختصاصی نیست)
انتشار درد و ناراحتی به بین دوکتف، کتف یا شانه راست
تهوع و استفراغ در اپیزود درد
تب یا لرز شدید درصورت عوارض (کله‌سیستیت، پانکراتیت یا کلانژیت)
درد کولیک صفراوی،دردی ثابت و طولانی به مدت ۳۰دقیقه تا ۵ساعت است و اغلب شبانه و پس از چندساعت خوابیدن با شروع ناگهانی می‌باشد.
✅ درمان:
در سنگ بدون علامت بندرت نیاز به جراحی وجود دارد،
عمل جراحی درشرایطی مثل علایم شدید و مکرر، یک عارضه قبلی مثل پانکراتیت یا کله‌سیستیت، برخی شرایط زمینه‌ای، سایز بالای ۳سانتی‌متر سنگ و.... توصیه میشود.
درمان دارویی باتوجه به سایز سنگ و شرایط بیمار توسط پزشک تجویز می‌گردد.
تنها ۱۰درصد یا کمتر از ۱۰٪ بیماران با سنگ صفراوی نیازمند دریافت درمان هستند.
✅ تغذیه:
هیچ رژیم غذایی خاصی برای کیسه صفرا و سنگ صفراوی وجود ندارد، اما توصیه به رژیم غذایی سالم و پرهیز از غذاهای پرچرب جهت کاهش علائم میشود.
مصرف مایعات کافی، میوه و سبزیجات تازه، فیبر و لبنیات کم چرب مفید است.همچنین مصرف آبمیوه، غلات کامل، آجیل، ادویه جات و حبوبات نیز در پیشگیری و کاهش علائم مفید فایده می باشد.
از مصرف میان وعده های پرچرب باید خودداری شود. از مصرف غذای سنگین پرهیز کرده و بهتر است وعده های غذایی متعدد اما کم حجم باشند.
بیمار باید غذاهایی که علائم وی را بدتر می کنند را یادداشت کرده و بشناسد و از مصرف آنها خودداری کند.