سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر
یک نوع اختلال فانکشنال و عملکردی روده ست که مشخصه آن، دردشکم یا احساس ناراحتی شکم و تغییر در اجابت مزاج درغیاب اختلالات ساختمانی روده هاست
برای تشخیص این بیماری، بیمار باید حداقل یکروز درهفته طی ۳ماه اخیر دچار دردشکمی راجعه بعلاوه حداقل دو مورد ارتباط درد با دفع مدفوع، تغییر دفعات یا تغییر فرم و شکل مدفوع شده باشد
دردشکم معیار اصلی ست، ولی محل و شدت ان متغیر است، درد اغلب در ساعات بیداری وجود دارد، البته در IBS شدید میتواند بیمار را مکرر درطول شب بیدار کند
درد با غذاخوردن، استرس، قاعدگی و... تشدید میشود.
شایعترین الگو همراهی با اسهال و یبوست متناوب است.
اما برخی بیماران یکی از این دو علامت را بصورت غالب دارند (اسهال یا یبوست).
اغلب بیماران از تورم شکم و افزایش آروغ زدن یا نفخ شاکی هستند.
اختلالات و علایم غیرطبیعی روحی روانی در ۸۰ درصد بیماران IBS وجود دارد.
تشخیص براساس علایم و رد سایر بیماری ها انجام میشود.
شروع علایم در سن بالا، سیر پیشرونده، اسهال مداوم بعد از ۴۸ساعت ناشتایی، اسهال شبانه از موارد به ضرر این تشخیص هستند.
ارزیابی های تشخیصی براساس سن و جنس بیمار، مدت علایم، سابقه خانوادگی و غیره انتخاب می‌شوند
حتما باید بررسی های تشخیصی اولیه مانند CBC ، سیگموئیدوسکوپی، آزمایش مدفوع، آزمیشات التهابی، بیوپسی روده در اسهال مزمن، بررسی از نظر کمبود لاکتاز، رشد بیش از حد باکتری روده، سلیاک و... انجام گردد تا سایر بیماریهای مشابه رد شوند
درمان ترکیبی از مشاوره با بیمار، اطمینان بخشی و تغییر رژیم غذایی درکنار رژیم دارویی مناسب برحسب علایم بیمار می‌باشد
تغذیه:
غذاهایی که در ادامه ذکر می شود، شایع ترین موارد خوراکی است که روی این بیماری تاثیر می گذارند. با اینکه ممکن است این غذاها روی همه بیماران سندروم روده تحریک پذیر تاثیر نگذارد، اما توصیه می کنیم در صورت مشاهده علائم از سمت هر کدام از آنها خیلی سریع مصرف آن غذا حدود شود.
- غذاهای سرشار ازFODMAP
FODMAP در واقع یک کلمه اختصاری است و به جای تخمیر الیگوساکاریدها، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی ال استفاده می شود. اینها انواع مختلف کربوهیدرات و قند هستند که در روده هضم نمی شوند و یا به خوبی جذب نمی شوند. برخی غذاهای سرشار از FODMAP عبارتند از سیر، پیاز، آرد، شیر، بستنی، قارچ، زردآلو، گلابی و لوبیا. تحقیقات نشان داده برنامه غذایی که این نوع غذاها در آن محدود شود می تواند تاثیرات مثبت زیادی روی کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر داشته باشد.
- الکل
- غذاهای پرچرب
تحریک کننده های شایع پر چرب عبارتند از: گوشت های سرخ شده، چیپس، سوسیس، پیتزا، پای و سس های خامه ای. با این حال لازم نیست که یک برنامه غذایی سرشار از چربی را دنبال کنید. روی چربی های غیر اشباع و چربی های دارای حلقه های اشباع نشده تمرکز کنید مانند روغن زیتون، آجیل ها، دانه ها و ماهی های پرچرب.
- کافئین
- غذاهای تند
رژیم غذایی مناسب برای روده «تحریک پذیر»:
1- نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز: به ویژه اگر اسهال دارید این کار مفید است. مصرف نوشابه های کربنه می تواند به دلیل وجود گاز، ناراحتی را افزایش دهد.
۲- خوردن مقدار بیشتر فیبر: فیبر غذایی اغلب در کاهش علائم IBS هم در بیماران مبتلا به اسهال و هم در مبتلایان به یبوست کمک کننده است.
غلات و نان های سبوس دار، میوه ها و سبزیجات منابع غنی از فیبر هستند. آغاز یک رژیم غذایی غنی از فیبر می تواند تولید گاز و نفخ را برای چند هفته ای افزایش دهد. مکمل های غذایی می توانند در کاهش یبوست و نیز اسهال موثر باشند.
۳- خوردن وعده های کوچک غذا به دفعات بیشتر: حجم زیاد غذا می تواند دل پیچه و اسهال را سبب شود.
۴- مصرف غذاهای حاوی باکتری های مفید از قبیل ماست یا مکمل های اسیدوفیل
بنابراین درنهایت توصیه میشود جهت کاهش علایم بیماری در کنار درمان دارویی:
۱- از مصرف غذاهای مشکل ساز پرهیز کنید. الکل، شکلات، کافئین و شیرین کننده های عاری از شکر مانند سوربیتول و مانیتول می توانند آغاز علائم را سبب شوند. غذاهای پرچرب نیز می توانند علائم را بدتر کنند. در برخی افراد فرآورده های لبنی می توانند مشکل ساز باشند.
۲- به رژیم غذایی خود بتدریج فیبر اضافه کنید. فیبر می تواند یبوست و نیز اسهال را کاهش دهد.
۳- در فواصل منظم غذا بخورید. خوردن غذا در فواصل منظم می تواند عملکرد روده ها را بهبود بخشد.
۴- وعده های کوچک غذایی را به دفعات بیشتری مصرف کنید. وعده های سنگین می توانند دل پیچه و اسهال را سبب شوند.
۵- مقدار زیادی آب بنوشید.
۶- به طور منظم ورزش کنید. بسیاری از بیماران بهبود علائم را فقط با قدم زدن به مدت نیم ساعت در روز گزارش می کنند. ورزش همچنین در کاهش استرس موثر است.
۷- سطح استرس را کاهش دهید. راهکارها شامل مشاوره، تمرکز، ورزش منظم، آرامش بخشی عضلانی، تنفس عمیق و... است.
۸- داروهای ضداسهال و داروهای ملین را که بدون نسخه پزشک به فروش می رسند، با احتیاط مصرف کنید. این داروها برای مصرف زیاد و طولانی مدت ساخته نشده اند. با پزشکتان مشورت کنید.