معرفی نوروفیدبک، یکی از پیشرفته ترین وسائل پزشکی نوین
نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است ، که بازخورد عصبی نیز به آن گفته می شود. این وسیله جزو پیشرفته ترین وسائل پزشکی نوین است که بخش زیادی از این تکنولوژی مدیون تلاشهای ناسا (سازمان فضایی آمریکا)در سالهای اخیر است.
هر لحظه در مغز هریک از ما، امواج مغزی خاص و فرایندهای فیزیولوژیک بی شماری در جریان است بدون آنکه ما آگاهی وشناختی نسبت به نحوه ی عملکرد آن ها داشته باشیم. فرایندهای فیزیولوژیک نهفته در مغز ما و امواج مغزی موجود در آن دائما و بدون دخالت آگاهانه ی ما بر روی رفتار، افکار، عملکرد و وضعیت سلامت جسمی و روانی ما تاثیر گذارند.
در واقع آینه ما را نسبت به وضعیت ظاهری مان و عیب و نقص های احتمالی موجود در آن آگاه می کند. این آگاهی و شناخت به ما کمک می کند تا در جهت رفع نقص های موجود در وضعیت ظاهری خود اقدام کنیم. نوروفیدبک دقیقا برای امواغ مغزی و عملکردهای فیزیولوژیک مغز ما به عنوان یک آینه ی پیشرفته عمل می کند. نوروفیدبک با استفاده از ابزارهای الکترونیک پیشرفته و کامپیوتر به ما کمک می کند تا از آن چه در مغز ما در حال رخ دادن است آگاه شویم.
نورووفیدبک روشی است برای اینکه یاد بگیریم چگونه امواج مغزی و فعالیت هایی که در مغز ما به طور طبیعی و خودکار انجام می شود را کنترل کنیم. در حقیقت با نوروفیدبک می آموزیم به طور ارادی امواج مغزی خود را با استفاده از بازخوردی که از دستگاه دریافت می کنیم تغییر بدهیم. نوروفیدبک ابزاری است برای کنترل، تغییر و اصلاح امواج مغزی در جهت رسیدن به کاهش علائم بیماری و افزایش سطح سلامت جسمانی و روانی.
آیا این روش علمی است؟
روش نوروفیدبک توسط اداره غذا و داروی آمریکا ( معتبرترین سازمان جهانی پزشکی) جهت درمان اضطراب ،استرس،افسردگی،بیش فعالی کم توجهی، سردرد (میگرن)،دردهای مزمن،اختلالات خواب،سوء مصرف مواد،وسواس،صرع(تشنج) و بازتوانی سکته مغزی مورد تایید قرار گرفته است.
برای چه مشکلاتی می توان از نوروفیدبک استفاده نمود؟
نوروفیدبک در درمان اختلالات زیادی از قبیل/ بیش فعالی و کمبود توجه، مشکلات توجه و تمرکزی، اختلال سلوک، اختلالات رفتاری، افسردگی، تنظیم خلق، اختلالات تنظیم عاطفه، اختلال دوقطبی، اختلالات اضطرابی، حملات هراس، اختلالات حاد پس ضربه ای، بی خوابی، بیداری مکرر از خواب، بی قراری پا (تکان دادن پا)، دندادن قروچه در خواب، سردردهای میگرنی، درد مزمن، حمله های صرعی، ناتوانائیهای یادگیری، اختلال نافذ رشد، اوتیسم (درخودماندگی)، نشخوار فکری، وسواس فکری و عملی، نشخوار فکری، آسیب ضایعه گر به مغز، تورت (تیک مرکب با نشانه های خاص)، عملکرد عالی،، سوء مصرف مواد و … به کار می‌رود .
بیماری‌های قابل درمان با نوروفیدبک:
1. بیش‌فعالی/ کمبود توجه (ADHD):
بیش از هر بیماری دیگری، برای درمان ADHD از نوروفیدبک استفاده شده است. مطالعات و تحقیقات مختلفی تأثیر این درمان را بر ADHD ثابت کرده‌اند.چندین درمانگر مجرب اظهار داشتند ۸۵-۸۰% بیماران مبتلا به ADHD به وسیله نوروفیدبک بهبودی کامل یافتند .
2. اضطراب (Anxiety) :
بسیاری از متخصصان، به کارگیری نوروفیدبک به منظور درمان اضطراب را یکی از عمده‌ترین موارد و زمینه‌های استفاده از نوروفیدبک می‌دانند. اکثر آنها معتقدند اضطراب یکی از اولین بیماری‌هایی بود که به نوروفیدبک پاسخ داد. نتایج پژوهشی نشان می‌دهد که در حدود ۹۰-۸۰ % از بیماران اضطرابی با این روش درمان شده‌اند. برخی از اختلالات اضطرابی که با این روش درمان می‌شوند، عبارتند از: اختلاس وسواس فکری ـ عملی (OCD)، حملات هراس (Panic)، فوبی‌ها (Phobias) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD).
3. اختلالات یادگیری (Disorder):
این اختلالات در سنین دبستان شایع هستند. در این نوع اختلالات علی‌رغم هوش نرمال و عدم وجود نقص حسی، کودک در یادگیری مشکل دارد. این اختلالات موارد زیر را در بر می‌گیرد: نقص توانایی برای شناخت واژه‌ها، خواندن کند و نادرست، مشکل در فهمیدن و نام بردن اصطلاحات ریاضی، عمل‌ها و مفاهیم، و گروه‌بندی ارقام، رعایت مراحل ریاضی، شمارش، جدول ضرب و نیز مشکل در یادگیری نوشتن لغات و جملات. در درمان این اختلالات نوروفیدبک تحول بزرگی ایجاد کرده است. در مورد اختلالات یادگیری، نوروفیدبک به تنهایی پاسخگوست و نیازی به درمان مکمل ندارد. معمولاً با کامل کردن یک دوره درمانی، بهبودی ثابتی حاصل می‌شود. تأثیر این روش در چندین پژوهش علمی و معتبر نیز تأیید شده است.
4. اختلالات خواب (Sleep Disregulation):
اولین تغییراتی که مراجعین عموماً بعد از شروع درمان با نوروفیدبک مشاهده می‌کنند، تغییر و تنظیم خوابشان است. بنابراین از نوروفیدبک هم در درمان اختلالات خواب نیز استفاده کرد
5. صرع، ضربه سر و سکته مغزی (Seizure, Head Injury, Cerebral apoplexy):
در انواع صرع و در مواردی که داروها مؤثر نبوده‌اند و بیماری بسیار مزمن و غیرقابل کنترل بوده است، نوروفیدبک در درمان ۷۰ تا ۹۰% از بیماران موفق بوده است. در اکثر موارد نوروفیدبک باید با دارو درمانی همراه باشد، اما حدود ۲۰% از بیماران می‌توانند مصرف دارو را پس از درمان با نوروفیدبک قطع کنند . تأثیراتی از این درمان در موارد ضربه به سر و سکته مغزی نیز گزارش شده است.
6. دردهای مزمن و سردردهای میگرنی (chronia pain, Migraines):
درمانگران و پزشکانی که از نوروفیدبک برای درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی استفاده کرده‌اند، اعلام کردند که وقوع و شدت حملات میگرن در اکثر موارد با استفاده از این روش کاهش می‌یابد و حتی از بین می‌رود .در دردهای مزمن نیز نوروفیدبک به کاهش درد و کنترل آن (حتی در موارد خیلی شدید) کمک کرده است.
7. افسردگی (Depression):
در مورد بیماران مبتلا به افسردگی اساسی (Major Depression) که هیچ درمانی برای آنها کارساز نبوده، نوروفیدبک در اغلب موارد نتیجه بخش بوده است.در برخی از کشورها یکی از بهترین و معمول‌ترین درمان‌ها برای افسرده‌خویی (Dysthymia) [افسردگی خفیفی که بیش از ۲ سال دوام دارد، اما زندگی فرد را مختل نمی‌کند]، نوروفیدبک است.
8. سوءمصرف مواد (substance abuse):
مطالعات نشان داده است که در مقایسه با درمان‌ها برای دیگر اعتیاد، درمان با نوروفیدبک از بسیاری از روش‌های دیگر موفق‌تر بوده است. علاوه بر این درمان با این روش وسوسه و ولع فرد را کاهش می‌دهد و در درازمدت احتمال عود و بازگشت را پایین می‌آورد .از طریق نوروفیدبک می‌توان تمامی موارد اعتیاد و نیز سوءمصرف الکل را درمان کرد
آیا نوروفیدبک می تواند به ناتوانایی های یادگیری کمک کند؟
بسیاری از روش های استفاده شده و ارتقاء یافته برای کمک به افرادی که دارای معلولیت های یادگیری هستند، در نظر گرفته شده است تا به یک فرد کمک کند تا مشکلات یادگیری خود را جبران کند یا کار کند. در عوض، نوروفیدبک مهارت های یادگیری را با آموزش مناطق مغز مرتبط با مهارت های یادگیری یا اجرای مانند ریاضی، خواندن و پردازش شنیداری و تصویری بهبود می بخشد.
نوروفیدبک به طور فزاینده ای برای درمان اختلالات یادگیری مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا:
- تاثیر گذار
- غیر تهاجمی
- بدون دردسر
- هیچ اثرات جانبی نامطلوب ندارد
نوروفیدبک چگونه کار میکنه؟
سنسورهای کوچک روی سر فرد قرار می گیرند و به یک سیستم کامپیوتری تخصصی متصل می شوند. رایانه از امواج مغزی می کند و مغز را برای ساخت الگوهای سالم تر و تولید زمان بندی بهتر و اتصال می پردازد. اغلب یک نقشه مغز استفاده می شود که ناحیه مغز را در مغز نشان می دهد و به پزشک کمک می کند برنامه آموزشی مغز را ایجاد کند.
با تمرین و تکرار، مغز به طور مداوم، با اتصال و زمانبندی بهتر، الگوهای سلیقه ای را به وجود میاورد. نتیجه یک توانایی بهبود یافته برای یادگیری است که زمانی که الگوها ایجاد و نگهداری می شوند طولانی مدت است.
طول درمان بستگی به فرد دارد و برای کاهش نتایج صحیح، ممکن است برنامه تمرینی پیگیری کاهش یابد. درمان نوروفیدبک بدون درد است و اکثر کودکان به نظر می آید که از درمان لذت ببرند و به درمان خوب پاسخ دهند، زیرا برای آنها، مانند بازی یک بازی ویدیویی با مغز خود است.