بر اساس تصور اکثر مردم، یکی از علل کلاسیک ریزش مو در کودکان، ریزش موی مرتبط با سرطان دوران کودکی است.

بیماری سرطان به خودی خود موجب ریزش مو نمی شود اما معمولا درمان سرطان مانند شیمی درمانی یا تابش اشعه است که موجب آناژن افلوویوم(آناژن افلوويوم نوع ديگري از ريزش ناگهاني موهاست كه طي فاز آناژن (رشد مو) رخ مي‌دهد و معمولاً طي چند روز تا چند هفته علائم طاسي ظهور مي‌كند و ممكن است 90%-80% موها از دست برود. اين اختلال نتيجه‌ي آسيب به ساقه‌ي مو است كه بر اثر سموم، داروها و يا اختلالات غدد درون‌ريز مي‌باشد و اغلب به دنبال شيمي درماني ـ راديوتراپي و قرار گرفتن در معرض سموم مشاهده مي‌شود. غير از مواردي كه سر در معرض راديوتراپي قرار مي‌گيرد، چنانچه عامل اصلي بروز اين نوع ريزش درمان شود، موها قابل برگشت خواهند بود.

در این نوع ریزش مو، بخش عظیمی ازموها بطور همزمان و موقت متوقف شده و موها  وارد فاز استراحت می شوند؛ و پس از 3-2 ماه از واقعه استرس زا موها شروع به ریزش می کنند که معمولا این ریزش منتشر بوده ولی منجر به طاسی کامل نمی شود.) (ریزش ناگهانی موها در فاز رشد) می شود.

تلوژن افلوویوم (در این نوع ریزش مو، بخش عظیمی ازموها بطور همزمان و موقت متوقف شده و موها  وارد فاز استراحت می شوند؛ و پس از 3-2 ماه از واقعه استرس زا موها شروع به ریزش می کنند که معمولا این ریزش منتشر بوده ولی منجر به طاسی کامل نمی شود.) (ریزش ناگهانی موها در فاز استراحت) یکی دیگر از علل کلاسیک ریزش مو در کودکان است، اما والدین اغلب متوجه این وضعیت نمی شود. اغلب کودکان مبتلا به تلوژن افلوویوم،  اخیرا بیماری های معمولا با تب بالا، جراحی، کاهش وزن ناگهانی و یا حتی استرس عاطفی را پشت سر گذاشته و سپس تقریبا شش هفته تا سه ماه بعد، به طور ناگهانی مقدار زیادی از موهایشان را از دست می دهند.

ریزش موی کودکان مبتلا به تلوژن افلوویوم اغلب بصورت وسیع به مدت چند هفته یا چند ماه همچنان ادامه می یابد، تا جایی که ممکن است موهایشان بصورت قابل توجهی کم پشت شود. اما پس از این مدت، موهایشان بدون هیچ گونه درمانی، در مدتی تقریبا شش ماهه، دوباره شروع به رشد خواهد کرد. تصور می شود که این ریزش مو بدین دلیل اتفاق می فتد که عامل استرس زای اصلی، موجب می شود موهای کودک به جای فاز رشد طولانی معمول خود، وارد فاز استراحت یا سکون شوند.

سپس این ریزش مو تا زمان رویش موهای جدید ادامه می یابد و آنگاه مو وارد فاز رشد طبیعی می شود.

علل ریزش مو

سایر علل شایع ریزش مو در کودکان و نوجوانان عبارتند از:

کرم حلقوی پوست سر (تینه آ کپیتیس) یکی از علل بسیار رایج ریزش مو است، اما اغلب به دلیل وجود یافته های مرتبط با پوست سر، از جمله زخم دایره ای قرمز رنگ، ریزش مو و حاشیه ناهموار که ممکن است همراه با خارش باشد، به آسانی قابل تشخیص است. علائم و نشانه های کرم حلقوی پوست سر می تواند دقیق تر باشد، بدون پوسته پوسته شدن یا خارش، و شکستن موها به جای ریزش مو (نقاط سیاه رنگ تینه آ کپیتیس).

عفونت های باکتریایی می توانند موجب بروز انواعی از ریزش مو شوند که تظاهرات بالینی آن ها مشابه با کرم حلقوی پوست سر (تینه آ کپیتیس) همراه با پوسته پوسته شدن است. اما عامل ایجاد آن ها، اغلب به جای کرم حلقوی، باکتری های استاف (استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) ) اورئوس هستند.

آلوپسی کششی در بچه هایی که موهایشان را سفت و محکم بافته یا دم اسبی می بندند و در نوزادان و کودکانی که موهای پشت سرشان را به دلیل مالش به رخت خواب از دست می دهند، شایع است.

کشیدن و یا نوازش مو می تواند عادت نوزادان و کودکان نوپا باشد، درست مانند مکیدن شست دست، مکیدن پستانک، یا مالیدن پتو. معمولا این عادت در حدود دو یا سه سالگی، مانند مکیدن شست، متوقف می شود، هرچند برخی تا سه تا پنج سالگی، کشیدن موهایشان را ادامه می دهند. اگر چه شما می توانید این عادت را نادیده بگیرید، چون فقط گاهی اوقات باعث ریزش مو می شود، اما اگر این کار کودک برایتان ازار دهنده است، می توانید موهای کودک خود را کوتاه نگه دارید یا سعی کنید او را به کارهای دیگری که ذکر شد عادت دهید.

تصور می شود که تریکوتیلومانیا (Trichotillomania) یا اختلال کندن موی وسواسی (جنون کندن مو)  با اختلالات وسواسی_اجباری مرتبط است و عبارت است از کودک یا نوجوانی که بصورت وسواسی موهایش را می کند و قبل از کندن مو و یا هنگام مقاومت در برابر انجام این کار، احساس تنش یا فشار کرده و با انجام آن عمل از تنش فرد کاسته شده و حالتی از لذت، خوشی و آرامش را احساس می کند. این کودکان دچار ریزش موی قابل توجه هستند و اغلب به درمان از طریق روانپزشک/ یا روانشناس کودکی نیازمندند که متخصص درمان این بیماری باشد.

به نظر می رسد آلوپسی آرئاتا(یا طاسی سکه ای) یک اختلال خود ایمنی است (سیستم ایمنی کودک به فولیکول های مو حمله می کند) که باعث ریزش موی کامل بصورت تکه های دوار یا بیضی در پوست سر یا سایر قسمت های بدن کودک می شود. بر خلاف کرم حلقوی، پوست سر درگیر با تکه های دایره ای آلوپسی آرئاتا کاملا صاف و هموار و بدون قرمزی یا پوسته پوسته شدن است. درمان شامل تزریق استروئید و بعضی از داروهای موضعی (مانند ماینوکسیدیل، کرم آنترالین یا کرم های استروئیدی با دوزهای بالا) می باشد. خوشبختانه در نهایت، رشد مجدد مو اغلب بصورت خودی خود اتفاق می افتد.

آلوپسی توتالیس (Alopecia totalis) یا کچلی کامل و آلوپسی یونیورسالیس (Alopecia universalis)  یا کچلی فراگیر شبیه به آلوپسی آرئاتا هستند، به جز اینکه کودک در آلوپسی توتالیس، تمامی موهای سر یا در آلوپسی یونیورسالیس تمامی موهای سر و تمامی موهای بدن را از دست می دهد. شانس موفقیت درمان و رشد مجدد مو در آلوپسی توتالیس و آلوپسی یونیورسالیس نسبت به آلوپسی آرئاتا کم تر است. متخصص پوست اطفال می تواند به درمان هر یک از این اختلالات فرزند شما کمک کند. علاوه بر درمان هایی که قبلا برای آلوپسی آرئاتا ذکر شد، درمان های دیگر نیز شامل موارد زیر است: درمان نور ماوراء بنفش (PUVA)، استروئیدهای خوراکی یا سیکلوسپورین خوراکی.

گاهی اوقات استفاده از یک کلاه گیس با کیفیت، بهترین درمان برای آلوپسی آرئاتا و آلوپسی توتالیس است.

سایر علل ریزش مو

علاوه بر کرم حلقوی، کشیدن مو، آلوپسی کششی و سایر علل ریزش مو که در بالا ذکر شد، دیگر علل ریزش مو که شیوع کمتری دارند، عبارتند از:

• اختلالات تیروئید، از جمله کم کاری  و پرکاری تیروئید؛
• بیماری هایی مانند لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتیک سیستمیک (اختلالی است که در آن بدن به سلول ها و بافت های سالم خود حمله می کند.)، دیابت شیرین یا کم خونی فقر آهن؛
• سوء تغذیه؛
• مسمومیت با ویتامین A.

درصورت ابتلای کودک به هر یک از این اختلالات، معمولا باید علاوه بر ریزش مو انتظار علائم دیگری را نیز داشته باشید. به عنوان مثال، علائم مسمومیت با ویتامین A، سردرد، تغییرات بینایی، تحریک پذیری، استفراغ و افزایش وزن کم و... است.

ریزش مو همچنین می تواند ناشی از ناهنجاری های ساختاری ساقه مو باشد که معمولا منجر به شکست و خشکی و شکنندگی مو می شود. یک متخصص پوست کودکان می تواند نوع این اختلالات را با مشاهده موها زیر میکروسکوپ تشخیص دهد.

کمک به ریزش موی کودکان

درصورت ریزش موی کودک، ملاقات با متخصص اطفال، در اولین مرحله می تواند بهترین کار ممکن باشد.

 پزشک می تواند علل شایع ریزش مو مانند کرم حلقوی، آلوپسی کششی و تلوژن افلوویوم را تشخیص داده و درمان مناسب را انجام دهد. برای سایر شرایط، از جمله تریکوتیلومانیا و آلوپسی آرئاتا، متخصص اطفال به احتمال زیاد شما را برای درمان بیشتر به یک متخصص ارجاع می دهد.

ترجمه شده توسط تیم تحریریه بقراط از سایت Practo (کپی تنها با ذکر نام بقراط بلامانع است)